Cide Genel Tanıtım

19/02/09

Cide'nin hangi isimle nezaman nerede ve kimler tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmemektedir.Fakat tarihi kaynaklara bakıldığında Cide'de Gasgaslar'ın, Paflagonyalılar'ın, Henetler'in, Romalılar'ın, Biazanslılar'ın, Candaroğulları'nın ve Osmanlılar'ın Yaşadığı yazılanlar arasındadır. Gasgaslar M.Ö.1400 yıllarında kuzeyde Karadeniz,Doğuda Kızılırmak'ın doğu tarafları,batıdan da Bolu'ya kadar genişce bir sınırı kapsadığını görürüz.Cide de bu sınırlar içindedir.Fakat Gasgaslar'ın bıraktığı herhangi bir tarihi eser bulunmamaktadır.Paflagonyalılar'a ait iskan yerleri ve arkeolojik sahalar,Devrekani çayının etrafında,Gökırmak,Devrek,Soğanlı,Filyos ve Bartın Çayları etraflarında rastlanmıştır.Cide'de arkeolojik amaçlı bir kazı yapılmadığı için bunlarla ilgili bir esere rastlanmadığı bilinmektedir. Yunan şairi Homer'in yaşadığı çağda Paflogonya'nın Cide Ve Kitoros(Gideros) taraflarında Henet veya Heneti adlı bir kavmin yaşadığı tarihçi Homeros tarafından söylenir. Cide merkezinin sahil kısmında Ceviz dibi adıyla anılan yerde bir saray harabesinin olması Pathenios'ların ünlü sarayının burda olduğunu destekler niteliktedir. Romalılar ve Bizanslılar kesin olarak Cide'de yaşamışlardır.Cide'de Callade Cide adına Y.Domma ve Caracolla adlarına kesilen paralar ve Cide'de bulunan pek çok kale bunların kanıtıdır.Örneğin Güble ve Gilivri arasında bulunan Çoban Kalesii denizden 50-60 m yüksek, tabii bir kayanın üzerüne yapılmıştır.Romalılar döneminde yapılmış Osmanlılar döneminde tamir edilmiştir.Timle Kalesi ise deniz seviyesinden hemen hemen 100m yüksekliği olan doğal bir tepe üstüne kurulmuştur ve Bizans dönemine aittir. Gazallı Kalesi Cide'nin Köseli köyünde bir burun üzerinde kurul muştur ve Bizans dönemine aittir.Okçu Kalesi Cide'nin batısında Okçu Köyünde bulunmaktadır.Batıdan doğuya doğru uzanan doğal bir kayanın üzerine kurulmuştur.Kalenin tam olarak ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Gideros Kalesi Cide'nin bir saat kadar batısında bulunan Gideros Köyünün doğu ve batıya uzanan iki burnu üzerinde kurulmuştur.Doğu kalesi 200m boyunda 30m eninde bir kayalık üzerine kulmuştur.Kuzey kısmı kesilmiş gibi denize iner,Güneydoğu kısmı zayıf olduğundan buralar suni burç ve surlarla takviye olmuştur.Batı kalesi ise yine burun üzerinde kuruludur ve güneydoğuya bakan yüzü %95 eğimle denize iner.Bu kalaeler doğal bir liman olan Gideros'un korunmasını ve savunulmasını kolaylaştırmak amacı ile Romalılar döneminde yapılmıştır.Gideros o dönemde Romalılar için önemli bir merkezdi. Bunlardan başka Cide'de Akça Kalesi ,Sönget Köyünde Karasu Kalesi,Musa Köyünde bir kale ve Sofular Köyünde Hıdır Kalesi bulunur.Bunlardan Hıdır Kalesi oldukça önemlidir.Sofular Köyünün Hıdır Mahallesinde bulunan kale Cide Kasabasının yerleşim alanını korumak için Bizans döneminde yapılmıştır. Cide 1291 yılında Candaroğlu Şemsettin Yaman Candar'ınKastamonu valiliğine atanması ile 174 sene Candaroğulları'nın hakimiyetinde kalmıştır. 1460-1465 yılları arasında Fatih Sultan Mehmet bu beyliğie son vererek bölgeye hakim olmuştur. Cide'nin isminin nerden geldiği tam olarak bilinmemektedir.Rivayetlere göre "Cide" sözcüğü arapça boğaz anlamına gelen "cid" sözcüğünden türemiştir. Bir başka rivayete göre Cide'nin eski isimlerinden biri "klimax"tır. Klimax; merdivensiz yer anlamına gelir.Yani Cide'nin bugün bulunduğu alüvyal düzlük ve sahil kesimi için bu isim kullanılmaktadır. Diğer isimleri ise Osmanlılar döneminde "Karaağaç iskelesi" ve "Uzunkum"dur.Karaağaç iskelesinin Osmanlılar döneminde deniz ticaretinde ve Osmanlı dononmasında önemli bir yeri bulunduğu halk arasında söylenir. Uzunkum isminin ise Köpekkayası Burnu'ndan itibaren batıya doru kesintisiz 11km. olan sahile istinaden verildiği sanılmaktadır.